Innihald
Aldarfar og örnefni í Önundarfirði. Eftir Óskar Einarsson.
Í Tímanum 24. nóvember 1951 fjallar Gils Guðmundsson um Aldarfar og örnefni í Önundarfirði. Þar segir m.a.:
Dómur minn um rit Óskars
læknis er í stuttu máli sá, að
það sé samið af fágætri vandvirkni og alúð og hafi að geyma
mikið af traustum fróðleik.
Flestum Önfirðingum mun það
verða skemmtilestur, en margir
aðrir, sem hneigjast að gömlum fræðum, munu hafa af því
drjúga ánægju. Eru þar víða
góðar og skarplegar athuganir,
sem snerta eigi aðeins sögu Önfirðinga, heldur þjóðmenningar
sögu okkar í heild. Vil ég í því
sambandi benda á kaflann um
„ævikjör Önfirðinga". Þar er að
finna ýmsar merkilegar bendingar um vaneldissjúkdóma fyrr
á tímum. og sambandið milli
bráðadauða fólks á vorin og
mataræðis þess að vetrinum.
Einnig má nefna hugleiðingarnar um erfðafræði og sjúkdóma.
Saknar maður þess helzt, að
ýmsum girnilegum rannsóknarefnum, sem á er drepið, skuli
ekki gerð rækilegri skil, en einhvers staðar verða takmörkin
að vera. Tel ég það einn höfuð
kost bókarinnar, að hún vekur
víða til umhugsunar um mikils
verð atriði þjóðmenningarsögu,
sem auga læknisins er vafalaust:
um gamalla örnefna frá algerri
glötun. Um örnefni og söfnun
þeirra farast Óskari þannig orð:
„Á Vestfjörðum er land fjölbreytt og örnefni mörg. Sumar
jarðir eru bókstaflega svo þaktar nöfnum, að varla verður þverfótað milli þeirra. Mjög er þetta
þó misjafnt, rétt eins og fólkið
sjálft er misminnugt og misgreint. Að öðru jöfnu eru þær
jarðir örnefnaríkastar, sem setnar hafa verið mann fram af
manni af sama stofni. Tíð ábúendaskipti eru hættuleg örnefnunum, einkum ef ábúendur flytjast að úr fjarlægum og ólíkum sveitum.
Óskar Einarsson kom algerlega ókunnugur til Önundarfjarðar og dvaldist þar eigi lengur en áratug, heilsuveill jafnan
og þó hlaðinn margvislegum
störfum. Þegar á þetta er litið,
má undravert heita, hve traust
þekking hans er á héraðinu,
hvort heldur litið er á sögu þess
eða staðfræði. Hefir hann og
gert sér allt far um að vanda
rit sitt, og mun það hafa krafizt meiri nákvæmni og elju en
ætla mætti í fljótu bragði.
Allt ber ritið þess vott, að hér
er ekki um neina „aktaskrift"
að ræða, heldur ljúft starf unnið af áhuga og alúð.
|
